ραψωδία Α

 ΡΑΨΩΔΙΑ Α 1-53 (ΠΡΟΟΙΜΙΟ- ΙΚΕΣΙΑ ΧΡΥΣΗ)

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ( 1η μέρα )

Στο προοίμιο της Ιλιάδας ο ποιητής ζητά από τη Μούσα να διηγηθεί το θυμό του Αχιλλέα εξαιτίας της φιλονικίας του με τον Αγαμέμνονα, που οδήγησε πολλούς Αχαιούς στο θάνατο.

Ολα ξεκίνησαν, όταν ο Χρύσης πήγε στο στρατόπεδο των Ελλήνων με πολλά δώρα ,για να ζητήσει πίσω την κόρη του από τον Αγαμέμνονα που την είχε πάρει ως σκλάβα του.Εκείνος αρνήθηκε και έδιωξε τον ιερέα Χρύση με υβριστικούς χαρακτηρισμούς.Ο Χρύσης έφυγε φοβισμένος, αλλά προσευχήθηκε στον Απόλλωνα να τον βοηθήσει.Ο Απόλλωνας εισάκουσε την προσευχή του και έστειλε λοιμό στους Αχαιούς που πέθαιναν αδιάκοπα...

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ

 Η επίκληση στη Μούσα, σύμφωνη με τις αντιλήψεις της εποχής, δεν ήταν μια απλή τυπική υποχρέωση του αοιδού, αλλά έπαιζε σημαντικό λειτουργικό ρόλο: όταν ο ποιητής περιγράψει αργότερα σκηνές από τον Όλυμπο, δε θα προκαλέσει την απορία των ακροατών του πώς είναι δυνατόν, θνητός αυτός, να γνωρίζει τι γίνεται στην κατοικία των θεών, γιατί θα θεωρήσουν ότι είναι η Μούσα που μιλάει με το δικό του στόμα. 

 Τα δομικά στοιχεία του επικού προοιμίου: α) επίκληση στη Μούσα. β) διήγηση με πολύ λίγα λόγια της υπόθεσης του έπους, γ) παράκληση στη Μούσα να αρχίσει το ποίημα από κάποια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. 

Αφήγηση αναδρομική(in media res)Πρόκειται εδώ για μοναδική καινοτομία του Όμηρου, ο οποίος δεν δίνει τα γεγονότα στη χρονολογική τους σειρά, αλλά παίρνοντας ως κέντρο της πλοκής ένα γεγονός —τη σύγκρουση του Αχιλλέα με τον Αγαμέμνονα και το θυμό του πρώτου— μας παρουσιάζει όλο τον πόλεμο μέσα από το πρίσμα αυτού του γεγονότος.

Προοικονομία (και η βουλή γενόνταν του Κρονίδη,στ 5)

Εννοείται εδώ η υπόσχεση του Δία στη μητέρα του Αχιλλέα Θέτιδα (στ. 518 κ.εξ.) ότι θα δώσει νίκες στους Τρώες, ώστε να εκτιμήσουν οι Αχαιοί την αξία του Αχιλλέα, μετά την αποχώρησή του από το πεδίο της μάχης, και έτσι να τον αποζητήσουν. Αυτός ήταν ένας τρόπος να τιμηθεί ο Αχιλλέας μετά την προσβολή που δέχτηκε από τον Αγαμέμνονα.

Προιδεασμός:Στη σύγκρουση Αγαμέμνονα και Χρύση φαινομενικά νικητής αναδεικνύεται ο αρχιστράτηγος. Στην εμφάνιση όμως και στο λόγο του ιερέα λανθάνουν κάποιοι υπαινιγμοί που μας προϊδεάζουν ότι η τελική επικράτηση θα είναι δική του.π.χ.στ 43,

Σ χήμα κύκλου :Να επισημανθεί επίσης ότι η αναφορά του Αχιλλέα στην αρχή (στ. 1) και στο τέλος του προοιμίου (στ. 7) — υπογραμμίζει τον πρωταγωνιστικό ρόλο του ήρωα στο ιλιαδικό έπος.

Η προσευχή του Χρύση (ερώτηση 4η) διαθέτει τα τυπικά στοιχεία μιας ομηρικής προσευχής:

α) επίκληση,

β) προσφώνηση (προσωνυμίες του θεού και σχέση του με το συγκεκριμένο τόπο),

γ) υπενθύμιση των προσφορών,

δ) παρουσίαση του αιτήματος ως ανταπόδοση των προσφορών και

ε) το αίτημα επιγραμματικά.

 «θαυμαστό» στοιχείο:Θαυμαστό ονομάζομε ό,τι γίνεται "καθ' υπέρβασιν" της φυσικής τάξεως και των φυσικών και λογικών νόμων, ό,τι λέμε θαύμα.Εδώ θαυμαστό είναι η εμφάνιση και η δράση του θεού που ακολουθεί...π.χ.στ.44-46 

Ανθρωπομορφισμός θεού:οι ομηρικοί θεοί, προσωποποιημένοι και με ανθρώπινες ιδιότητες επεμβαίνουν και επηρεάζουν τις εξελίξεις.( τον μακροβόλον τοξευτήν ...θυμωμένος) : ο Απόλλωνας, ο σημαντικότερος προστάτης θεός της Τροίας, ήταν τοξότης και έπληττε τα θύματά του από μακριά. Σ' αυτόν αποδιδόταν κάθε αιφνίδιος θάνατος άντρα, ενώ στην αδελφή του την Άρτεμη πίστευαν ότι οφειλόταν ο ξαφνικός θάνατος μιας γυναίκας, ιδίως στον τοκετό.  

Αναχρονισμός( στ 53,πυρές εκαίαν): όπως γνωρίζουμε από τις ανασκαφές, την εποχή στην οποία αναφέρονται τα περιστατικά του έπους (γύρω στο 1200 π.Χ.) επικρατούσε η συνήθεια της ταφής των νεκρών, ενώ στην εποχή του Ομήρου (περίπου 9ο-8ο αι. π.Χ.) τους έκαιγαν. Επομένως, η αναφορά του ποιητή σε «πυρές νεκρών» είναι  μια συνήθεια της σύγχρονης με τον ποιητή εποχής σε παλαιότερη.

Πολιτιστικά στοιχεία:στρατόν ,χρυσό σκήπτρο,λύτρα ,κλίνη,αργυρότοξε,σκήπτρον

 κοίλα πλοία,ναόν ,σου έκαψα μεριά καλοθρεμμένα ταύρων κι ερίφων(θυσίες) κ.α.

Εικόνες:Τη σκηνή συνθέτουν εικόνες κυρίως οπτικές και δευτερευόντως ακουστικές: η απειλή γίνεται πιο φοβερή πλησιάζοντας μέσα στην απόλυτη σιωπή. Και ο τρόμος επιτείνεται, καθώς η απειλητική μορφή του θεού από το βάθος της εικόνας (βλ. σχόλ. στ. 21-22) μετακινείται σιωπηλά στο κέντρο της· ο μόνος ήχος που ταράζει την απειλητική ησυχία προέρχεται από τα όπλα του θεού, τα οποία άλλωστε θα παίξουν και τον κύριο ρόλο.

Ο Αγαμέμνονας διώχνει το Χρύση

Ο Χρύσης προσεύχεται